همه چیز درباره عقیم سازی در حیوانات خانگی

پیش گفتار
عقیم سازی حیوانات به روش های مختلفی گفته میشود که باعث میشوند یک حیوان به طور دائم قدرت تولید مثل خود را از دست بدهد. عقیم سازی حیوانات خانگی در بهبود سلامت جسمی و ارتقای سطح مشارکت اجتماعی آن ها نقش مهمی داشته و در کنترل جمعیت حیوانات ولگرد (به ویژه سگ ها) نقش بسزایی دارد.
در همین راستا با تلاش جهانی سازمان های حامی حیوانات با هدف آگاهی بخشی عمومی برای عقیم سازی و کمک به کنترل جمعیت حیوانات بی سرپناه ، ۲۵ فوریه هر سال روز جهانی عقیم سازی حیونات شناخته میشود.
عقیم کردن سگ و گربه مزایا و معایبی دارد:
مزایا
در جنس نر:
کاهش التهاب و خطر هایپرپلازی پروستات ، کاهش فتق پرینال ، حذف روابط و رفتار های جنسی و پرسه زدن ها و ولگردی ، کاهش رفتارهای تهاجمی و سلطه گرانه ، افزایش آرامش و اطاعت پذیری ، عدم ابتلا به سرطان بیضه ، کنترل جمعیت ، کاهش بیماریِ ویروس نقص ایمنی یا همان ایدز در گربه ها ، افزایش طول عمر
در جنس ماده:
حذف بیماری های پیومتر (التهاب و چرک رحم) و متریت (جفت ماندگی) ، حذف تومورهای رحمی و تخمدانی ، کاهش خطر ابتلا به تومورهای واژنی و پستانی ، حذف روابط و رفتارهای جنسی ، پرسه زدن ها و ولگردی ، عدم وقوع فحلی و مشکلات مربوط به آن ، کاهش ابتلا به دیابت شیرین ، عدم وقوع آبستنی کاذب ، عدم ابتلا به فیستول های مقعدی (نوعی بیماری پوستی است که باعث عفونت و تورم بافت های اطراف مقعد میشود) ، کاهش بیماریِ ویروس نقص ایمنی یا همان ایدز در گربه ها ، کنترل جمعیت ، افزایش طول عمر
معایب:
تنبلی و چاقی در صورت اصلاح نکردن رژیم غذایی ، کاهش توده عضلانی ، افزایش احتمال ابتلا به سرطان همانژیوسارکوم (معمولاً قلب و طحال مورد هدف قرار میگیرند. هورمون های جنسی که در بدن جنس ماده ترشح میشوند قادرند از او در برابر این سرطان خاص محافظت کنند) ، کم کاری و اخلال در کار برخی غدد درون ریز ، بی اختیار ادرار در درصدی از ماده های عقیم شده ، خطرات احتمالی عمل و بی هوشی
مناسب ترین زمان برای عقیم سازی:
عقیم سازی زیر سن بلوغ ، مانع از تکامل برخی از خصوصیات وابسته به جنس (مثل پهن تر شدن برخی استخوان ها ، تکامل برخی از عضلات واندازه و شکل آلت تناسلی میشود) و در نتیجه سبب بروز برخی مشکلات ارتوپدی مثل دیسپلازی لگن (عدم قرارگیری و یا کژدیسی استخوان ها و شکل نامناسب مفاصل) میشود. از طرفی رفتارهای جنسی حیوانات معمولا از سن بلوغ آغاز و یاد گرفته میشود. چناچه حیوان این رفتارها را یاد بگیرد ، کنترل کردن آن بعد از عقیم سازی کمی دشوار میشود. (مثلا اسپری کردن ادرار را همچنان بر حسب عادت ممکن است انجام دهد ولی به مراتب کمتر از قبل از عقیم شدن) ، همچنین عمل جراحی عقیم سازی اگر قبل از بالغ شدن صورت بگیرد به مراتب راحت تر و ایمن تر میباشد.
پس مناسب ترین زمان جهت عقیم کردن دام اندکی پیش از بلوغ کامل دام (زمانی که حیوان تقریبا بالغ شده است ولی صفات ثانویه جنسی را به صورت کامل بروز نداده) میباشد. (زمان بلوغ مخصوصا در سگ ها با توجه به نژاد متفاوت است)
ولی به طور کلی بهترین زمان برای عقیم سازی:
- سگ ماده: قبل از اولین فحلی (اغلب حدود ۴ تا ۵ ماهگی)
- سگ نر: بعد از طریق دوز نهایی واکسن ها (حدود ۴ تا ۵ ماهگی)
- گربه های دارای سرپرست: حدود ۴ تا ۶ ماهگی
- گربه های موجود در پناهگاه ها: حداکثر ۸ هفتگی
اگر دام خود را قبل از اولین استروس عقیم کنید ، احتمال ابتلا به تومورهای پستانی نسبت به عقیم کردن قبل از دومین استروس به مراتب پایین می آید. البته باید توجه داشت عقیم کردن سگ و گربه به شرط اینکه دام توله نباشد ، در هر سنی بلامانع است.
عمل عقیم سازی در جنس نر neutering یا castration یا اخته کردن نام دارد. عمل عقیم سازی در جنس ماده spay یا ovariohysterectomy یا برداشت رحم و تخمدان میباشد.
روش های عقیم سازی:
در حیوانات ماده عقیم سازی و القا ناباروری به سه روش باز ، بسته و تزریق واکسن صورت میپذیرد:
- برداشت رحم و هر دو تخمدان ، روش معمول در حیوانات خانگی به خصوص برای حیوانات بالغ میباشد. برداشت هر دو تخمدان، این روش بیشتر در سگ ها و گربه های جوان صورت میگیرد. برداشت رحم و باقی ماند یک و یا هر دو تخمدان، گاهی در حیوانات مزرعه و حمایتی به دلایلی مورد توجه است. بستن لوله فالوپ ، این روش ، روش انتخابی افرادی است که نمیخواهند تغیری در سطح هورمون های جنسی حیوان ایجاد شود.
- روش بسته (لاپاراسکوپی): در این روش برداشت تخمدان ها از طریق دو شکاف کوچک به طول نیم تا یک سانتی متر صورت میپذیرد. از مزایای این روش می توان به درد کم ، بهبود سریع تر زخم اشاره کرد. هر چند این روش تا به حال به دلیل قیمت بالای تجهیزات لاپاراسکوپی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
- تزریق واکسن: در این روش از نوعی واکسن موسوم به تزریق یک دوز واکسن باعث ناباروری به مدت بیست و دو ماه تا هفت سال میگردد. (بسته به نژاد و…)
نکته: روش های دیگری مانند روش های دارویی نیز وجود دارد که جز در موارد خاص توصیه نمیشود.
در حیوانات نر:
- روش برداشت هر دو بیضه: مرسوم ترین روش میباشد و طی عملیات جراحی هر دو بیضه توسط جراح و تحت بیهوشی کامل حذف میگردد.
- وازکتومی: این روش که با بریدن و گره زدن و از دفران صورت میگیرد ، روش انتخابی افرادی است که نمیخواهند تغیری در سطح هورمون های جنسی حیوان ایجاد شود و فقط میخواهند از تولد توله های ناخواسته جلوگیری کنند.
سخن پایانی:
وظیفه انسان در مقابل حیوانات،کمک به آن هاست. پس قانون خلقت به ما اجازه میدهد با بررسی شرایط نسبت به عقیم سازی حیوانات ولگرد بدون سرپناه به منظور کنترل جمعیت و جلوگیری از زاد و ولدهای بی جایی که منجر به تلفات توله ها یا حتی دام مادر میشود (به دلیل کمبود غذا و مکان مناسب و…) اقدام کنیم. ما به عنوان عضو کوچکی از جامعه دامپزشکی خود را موظف میدانیم که مزایا و معایب احتمالی عقیم سازی را به صاحبان حیوانات خانگی گوشزد کنیم و تصمیم گیری در مورد آینده و شیوه زندگی دامشان را به عهده ی خودشان واگذار کنیم.
منابع:
pets.webmd.com
eafworld.com
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
5 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
عالی بود
خیلی مفید بود
عالی بود
عالی
سلام وقت بخیر خیلی مفید بود برای من مطالب آموزشی