دوره جامع: مروری بر طب داخلی سگ و گربه
در این دوره آموزشی جامع و بسیار کاربردی که توسط دکتر علی شبستری استاد گروه علوم درمانگاهی دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد تبریز و دکتر احسان خاکسار استاد گروه علوم درمانگاهی دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد علوم تحقیقات تدریس می‌گردد، مباحث طب داخلی دام های کوچک به شکل مفصل ویژه دامپزشکان مورد بحث قرار می‌گیرد.
در این دوره، تشخیص و درمان بیماری‌های اندوکراین، بیماری‌های دستگاه ادراری، بیماری‌های متابولیک و بیماری‌های دستگاه قلبی و عروقی به طور جامع بررسی می‌شوند. این موضوعات از جمله مسائل حیاتی و پیچیده در عمل دامپزشکی محسوب می‌شوند و آشنایی کامل با آنها برای شما امری حیاتی خواهد بود. این دوره برای تمامی دامپزشکان ارزشمند است.
موضوعات آموزشی کلیدی:
جلسه۱
هایپرتیروئیدیسم در گربه‌ها (Hyperthyroidism in Cats)
هایپرتیروئیدیسم یک اختلال متابولیکی شایع در گربه‌های میانسال و مسن است که به دلیل افزایش بیش از حد هورمون‌های تیروئیدی رخ می‌دهد. این بیماری می‌تواند منجر به کاهش وزن، افزایش فعالیت، پلی‌فاجیا، و علائم قلبی مانند تپش قلب و نارسایی قلبی شود. تشخیص این بیماری با اندازه‌گیری سطح هورمون‌های تیروئیدی و تصویربرداری از غده تیروئید انجام می‌شود. درمان شامل استفاده از داروهای ضدتیروئیدی، جراحی یا درمان با ید رادیواکتیو است.
هیپوتیروئیدیسم در سگ‌ها (Hypothyroidism in Dogs)
هیپوتیروئیدیسم یک بیماری چندسیستمی شایع در سگ‌ها است که به دلیل کمبود هورمون‌های تیروئیدی رخ می‌دهد. این بیماری می‌تواند سیستم‌های مختلف بدن را تحت تأثیر قرار دهد و علائمی مانند افزایش وزن، کم‌تحرکی، عدم تحمل به سرما، و تغییرات پوستی مانند ریزش مو و خشکی پوست ایجاد کند. تشخیص این بیماری با استفاده از آزمایش‌های خونی و اندازه‌گیری سطح هورمون‌های تیروئیدی صورت می‌گیرد. درمان شامل تجویز هورمون‌های تیروئیدی مصنوعی است.
بیماری‌های نئوپلاستیک تیروئید در سگ‌ها (Thyroid Neoplasia in Dogs)
برخلاف گربه‌ها، تومورهای تیروئید در سگ‌ها معمولاً هورمون تیروئیدی اضافی تولید نمی‌کنند و بیشتر به صورت کارسینومای تهاجمی دیده می‌شوند. این تومورها می‌توانند به بافت‌های مجاور حمله کرده و به متاستاز‌های دوردست مانند ریه‌ها گسترش یابند. تشخیص از طریق تصویربرداری و نمونه‌برداری انجام می‌شود و درمان شامل جراحی و در برخی موارد رادیوتراپی است
هایپوادرنالوکورتیسیزم در سگ‌ها و گربه‌ها (Hypoadrenocorticism in Dogs and Cats)
هایپوادرنالوکورتیسیزم یا بیماری آدیسون ناشی از کمبود گلوکوکورتیکوئیدها و/یا مینرالوکورتیکوئیدها است که می‌تواند به طور حاد یا مزمن رخ دهد. علائم شامل ضعف، بی‌اشتهایی، استفراغ، اسهال، و نارسایی کلیوی است. تشخیص با آزمایش تحریک هورمون آدرنوکورتیکوتروپین (ACTH) انجام می‌شود. درمان شامل جایگزینی هورمونی و مدیریت الکترولیت‌ها است.
هایپرآدرنوکورتیکسیزم در سگ‌ها (Hyperadrenocorticism in Dogs)
هایپرآدرنوکورتیکسیزم یا سندرم کوشینگ ناشی از تولید بیش از حد کورتیزول توسط غدد فوق کلیوی است. این بیماری می‌تواند به دلیل هیپرپلازی هیپوفیز، تومورهای غدد فوق کلیوی، یا مصرف طولانی مدت کورتیکواستروئیدها رخ دهد. علائم شامل پلی‌اوری، پلی‌دیپسی، آلوپسی، و شکم آویزان است. تشخیص با آزمایش‌های هورمونی و تصویربرداری انجام می‌شود و درمان شامل جراحی، داروها یا توقف مصرف کورتیکواستروئیدها است.
دیابت ملیتوس در سگ‌ها و گربه‌ها (Diabetes Mellitus in Dogs and Cats)
دیابت ملیتوس یک اختلال متابولیکی است که به دلیل نقص در تولید یا استفاده از انسولین رخ می‌دهد و منجر به هیپرگلیسمی و گلیکوزوری می‌شود. در سگ‌ها، دیابت نوع ۱ (وابسته به انسولین) شایع‌تر است، در حالی که گربه‌ها بیشتر به دیابت نوع ۲ (غیروابسته به انسولین) مبتلا می‌شوند. درمان شامل تجویز انسولین، تغییر رژیم غذایی، و مدیریت علائم مرتبط است.
جلسه۲
پیلونفریت در سگ‌ها و گربه‌ها (Pyelonephritis)
پیلینفریت یک التهاب باکتریایی در کلیه‌ها است که معمولاً به دلیل صعود باکتری‌ها از مجرای ادراری به کلیه‌ها رخ می‌دهد. علائم شامل تب، درد شکمی، پلی‌دیپسی، پلی‌اوری، و کاهش عملکرد کلیه است. تشخیص این بیماری دشوار است و نیاز به آزمایش‌های دقیق مانند کشت ادرار، سونوگرافی و آنالیز خون دارد. درمان شامل تجویز آنتی‌بیوتیک‌های مناسب و پیگیری نتایج کشت ادرار است.
سیستیت باکتریایی (Bacterial Cystitis)
سیستیت باکتریایی در سگ‌ها بیشتر در ماده‌ها رخ می‌دهد و معمولاً با عفونت‌هایی مانند E. coli همراه است. این عفونت در گربه‌ها کمتر شایع است، اما در صورت بروز معمولاً با بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا نارسایی کلیه همراه است. تشخیص شامل کشت ادرار و تست‌های حساسیت دارویی است و درمان معمولاً با آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند آموکسی‌سیلین یا ترکیبات سولفانامید انجام می‌شود.
اورولیتیازیس (Urolithiasis)
تشکیل سنگ‌های ادراری در سگ‌ها و گربه‌ها می‌تواند به انسداد مجرای ادراری و مشکلات حاد کلیوی منجر شود. انواع مختلفی از سنگ‌ها مانند کلسیم اگزالات، استروویت، و اورات در این حیوانات شایع است. تشخیص سنگ‌های ادراری با استفاده از رادیوگرافی و سونوگرافی انجام می‌شود و درمان می‌تواند شامل جراحی، تجویز داروها، و اصلاح رژیم غذایی باشد.
مدیریت اورولیتیازیس کلسیم اگزالات (Calcium Oxalate Urolithiasis Management)
سنگ‌های کلسیم اگزالات شایع‌ترین نوع سنگ‌های ادراری در سگ‌ها و گربه‌ها هستند. این سنگ‌ها معمولاً با مشکلاتی مانند هیپرکلسمی همراه هستند. درمان شامل جراحی برای برداشتن سنگ‌ها، تغییر رژیم غذایی برای کاهش خطر تشکیل مجدد سنگ‌ها، و مصرف داروهایی مانند سیترات پتاسیم برای قلیایی کردن ادرار است.
مدیریت اورولیتیازیس استروویت (Struvite Urolithiasis Management)
سنگ‌های استروویت بیشتر در سگ‌های ماده دیده می‌شوند و معمولاً به دلیل عفونت‌های باکتریایی ایجاد می‌شوند. این سنگ‌ها به راحتی با رژیم غذایی مناسب و آنتی‌بیوتیک‌ها قابل حل شدن هستند. پیگیری مداوم و تنظیم pH ادرار به جلوگیری از تشکیل مجدد این سنگ‌ها کمک می‌کند.
مدیریت اورولیتیازیس اورات (Urate Urolithiasis Management)
سنگ‌های اورات بیشتر در نژادهایی مانند دالمیشن‌ها دیده می‌شوند که به دلیل نقص ژنتیکی در متابولیسم پورین مستعد این نوع سنگ‌ها هستند. درمان شامل تجویز آلپورینول، تغییر رژیم غذایی به رژیم کم‌پروتئین و قلیایی کردن ادرار با سیترات پتاسیم است.
جلسه۳
بیماری‌های غده پاراتیروئید و متابولیسم کلسیم (Parathyroid Gland Diseases and Calcium Metabolism)
غده پاراتیروئید نقش حیاتی در تنظیم سطح کلسیم بدن دارد. بیماری‌های مرتبط با این غده، از جمله هیپرپاراتیروئیدیسم و هیپوپاراتیروئیدیسم، می‌توانند منجر به تغییرات شدید در سطح کلسیم خون شوند که علائمی مانند تشنج، ضعف عضلانی و مشکلات قلبی را به همراه دارند. تشخیص این بیماری‌ها از طریق اندازه‌گیری سطح کلسیم و PTH انجام می‌شود و درمان شامل مدیریت سطح کلسیم از طریق دارو و در برخی موارد جراحی است.
هیپرکلسمی (Hypercalcemia)
هیپرکلسمی می‌تواند ناشی از اختلالات غده پاراتیروئید، سرطان‌ها، یا مصرف بیش از حد ویتامین D باشد. این وضعیت می‌تواند منجر به مشکلات کلیوی، عصبی و قلبی شود. علائم بالینی شامل پلی‌دیپسی، پلی‌اوری، ضعف عضلانی و آریتمی قلبی است. درمان شامل کاهش سطح کلسیم با استفاده از مایعات وریدی، دیورتیک‌ها، و در برخی موارد داروهای خاص مانند بیسفوسفونات‌ها است.
هیپوکلسمی (Hypocalcemia)
هیپوکلسمی می‌تواند به دلیل مشکلات غده پاراتیروئید، نارسایی کلیوی یا سوء تغذیه رخ دهد و باعث علائمی مانند تشنج، اسپاسم عضلانی و افسردگی شود. تشخیص از طریق اندازه‌گیری سطح کلسیم و انجام آزمایش‌های مرتبط با غده پاراتیروئید صورت می‌گیرد. درمان شامل تجویز کلسیم به صورت وریدی یا خوراکی و مصرف ویتامین D برای افزایش جذب کلسیم است.
هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه تغذیه‌ای (Nutritional Secondary Hyperparathyroidism)
این بیماری ناشی از عدم تعادل در مصرف کلسیم و فسفر است که منجر به برداشت کلسیم از استخوان‌ها و در نتیجه ضعف استخوان‌ها می‌شود. علائم شامل لنگی، شکستگی‌های خودبه‌خودی، و درد شدید استخوانی است. تشخیص از طریق تاریخچه تغذیه‌ای، علائم بالینی و تصویربرداری از استخوان‌ها انجام می‌شود و درمان شامل اصلاح رژیم غذایی و مصرف مکمل‌های کلسیم و فسفر است.
دیابت ملیتوس (Diabetes Mellitus)
دیابت ملیتوس به دلیل کمبود انسولین یا مقاومت به انسولین ایجاد می‌شود و منجر به هیپرگلیسمی مزمن می‌گردد. این بیماری در سگ‌ها و گربه‌ها شایع است و می‌تواند باعث پلی‌دیپسی، پلی‌اوری، کاهش وزن و ضعف عمومی شود. درمان شامل تجویز انسولین، تنظیم رژیم غذایی، و پیگیری دقیق سطح قند خون است.
کتواسیدوز دیابتی (Diabetic Ketoacidosis)
کتواسیدوز دیابتی یکی از عوارض جدی دیابت است که به دلیل تولید بیش از حد کتون‌ها در خون رخ می‌دهد. این وضعیت می‌تواند منجر به اسیدوز متابولیک، دهیدراتاسیون شدید و در صورت عدم درمان به موقع، مرگ شود. درمان شامل تجویز انسولین، مایعات وریدی، و اصلاح الکترولیت‌ها است.
جلسه۴
کاردیومیوپاتی اتساعی (Dilated Cardiomyopathy - DCM)
کاردیومیوپاتی اتساعی (DCM) یک بیماری قلبی شایع در سگ‌ها است که با اتساع بطن چپ و کاهش عملکرد انقباضی قلب مشخص می‌شود. این بیماری می‌تواند به نارسایی قلبی، آریتمی‌های قلبی، و مرگ ناگهانی منجر شود. در گربه‌ها، DCM ناشی از کمبود تائورین ممکن است رخ دهد، اگرچه امروزه به دلیل بهبود تغذیه این مشکل نادرتر است. درمان شامل تجویز داروهای تقویت‌کننده قلب، مدیریت نارسایی قلبی و در موارد خاص، مکمل‌های تائورین است.
کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (Hypertrophic Cardiomyopathy - HCM)
HCM شایع‌ترین بیماری قلبی در گربه‌ها است که با ضخیم شدن دیواره‌های بطن چپ و کاهش حجم بطن همراه است. این بیماری می‌تواند به نارسایی قلبی، ایجاد لخته‌های خون و انسداد شریانی، و مرگ ناگهانی منجر شود. درمان HCM شامل استفاده از بتا بلاکرها و داروهای کاهنده فشار خون برای کاهش بار قلبی و بهبود عملکرد قلب است.
کاردیومیوپاتی محدودکننده (Restrictive Cardiomyopathy - RCM)
RCM یک بیماری قلبی در گربه‌ها است که با فیبروز گسترده در بطن چپ و اختلال در انبساط قلب مشخص می‌شود. این بیماری می‌تواند باعث افزایش فشارهای وریدی و در نهایت نارسایی قلبی و فشار خون ریوی شود. درمان شامل مدیریت نارسایی قلبی و پیشگیری از تشکیل لخته‌های خون است.
کاردیوتوکسیسیتی (Cardiotoxicity)
کاردیوتوکسیسیتی به آسیب قلبی ناشی از عوامل سمی اشاره دارد که می‌تواند به آریتمی، اختلال در هدایت قلبی، مرگ ناگهانی و یا توسعه کاردیومیوپاتی اتساعی ثانویه منجر شود. شناسایی و حذف عامل سمی از اهمیت بالایی برخوردار است و درمان معمولاً شامل مدیریت علائم و پشتیبانی از عملکرد قلب است.
آریتمی‌ها و بلوک قلبی در بیماری‌های قلبی (Arrhythmias and Heart Block)
آریتمی‌های قلبی از جمله مشکلات شایع در بیماران با کاردیومیوپاتی هستند و می‌توانند به تشدید نارسایی قلبی یا مرگ ناگهانی منجر شوند. تشخیص از طریق الکتروکاردیوگرافی (ECG) انجام می‌شود و درمان شامل استفاده از داروهای ضد آریتمی، بتابلاکرها، و در موارد شدیدتر، استفاده از دستگاه‌های تنظیم‌کننده ریتم قلب (پیس‌میکر) است.
تشخیص و مدیریت نارسایی قلبی (Diagnosis and Management of Congestive Heart Failure - CHF)
نارسایی قلبی به دلیل عدم توانایی قلب در پمپاژ کافی خون به بدن رخ می‌دهد و می‌تواند منجر به تجمع مایع در ریه‌ها (ادم ریوی) و سایر قسمت‌های بدن شود. تشخیص از طریق معاینه فیزیکی، رادیوگرافی قفسه سینه، و اکوکاردیوگرافی انجام می‌شود. درمان شامل استفاده از دیورتیک‌ها، مهارکننده‌های ACE، و داروهای تقویت‌کننده قلب است.
فایل PDF مقاله
ویدئو دوره جلسه اول ویدئو
ویدئو دوره جلسه دوم ویدئو
ویدئو دوره جلسه سوم ویدئو
ویدئو دوره جلسه چهارم ویدئو
دوره‌های مسیر یادگیری دام‌کوچک
ارتباط با پشتیبانی
- تماس با شماره: ۰۹۱۰۸۴۶۰۶۰۶
۷۴۹,۰۰۰ تومان
دکتر علی شبستری
متخصص بیماری‌های داخلی دام‌های کوچکاستادیار دانشگاه آزاد اسلامی تبریز
اینستاگرام
